|
:: Chełmsko Śląskie
- do 1945 roku miasto, a obecnie wieś leżąca w południowej części powiatu
kamiennogórskiego nad rzeką Zadrną.
:: Chełmsko Śląskie
- stacja w 14,693 km nieczynnej linii wiodącej z Kamiennej Góry do Okrzeszyna.
Do końca II wojny światowej nosiła nazwę Schömberg, a krótko po wojnie
Szemrych. Linia przebiegająca przez Chełmsko Śląskie została oddana do użytku w roku 1899 jako
prywatna własność spółki akcyjnej Kolejka Zadrnańska (Ziederthalbahn AG). W Chełmsku był do 1945 roku zlokalizowany zarząd kolejki, stąd zapewne wzniesiony tu został jeden z dwóch najbardziej okazałych budynków stacyjnych na całej linii (drugi w Krzeszowie).
Pociągi osobowe przez Chełmsko Śląskie rozkładowo jeździły do roku 1954, a towarowe (na odcinku Chełmsko Śląskie - Okrzeszyn) do 1959 roku. Obecnie
na tej linii nie odbywa się już żaden ruch, a na odcinku Krzeszów - Chełmsko Śląskie
- Okrzeszyn rozebrano tory: w 1973 roku na południe od stacji Chełmsko Śląskie, a pod koniec lat 80. XX wieku na północ.
Stacja Chełmsko Śląskie położona jest na skraju wsi, przy drodze do Lubawki. Budynek
stacji jest zamieszkany i prawdopodobnie dzięki temu zadbany. Jak wszystkie budynki spółki Kolejka Zadrnańska zbudowany został z czerwonej i barwionej (elementy zdobnictwa) cegły klinkierowej.
:: Chełmsko Śląskie
zostało lokowane prawdopodobnie w 1214 roku, chociaż przypuszcza się,
że jakaś forma miejscowości istniała już na przełomie X i XI wieku. Pierwszym
pewnym potwierdzeniem istnienie miasta Chełmsko Śląskie jest dokument
włączający wtedy czeskie Chełmsko z okolicznymi wioskami do księstwa świdnickiego
za czasów Bolka I Surowego. Chełmsko Śląskie do 1343 roku było własnością
prywatną, kiedy to jego ówcześni właściciele sprzedali je cystersom z
Krzeszowa, a ci władali nim do kasaty zakonu przez władze pruskie w 1810
roku. Ciekawostką jest fakt, że w 1392 roku Chełmsko Śląskie wróciło do
korony czeskiej (jako wiano wniosła je ks. Anna świdnicka wychodząc za
króla czeskiego Karola IV Luksemburskiego), ale jako własność cysterska
pozostało w granicach Śląska. W swojej historii Chełmsko Śląskie przeżywało
okresu upadków i wzlotów: zniszczone w czasie wojen husyckich, odbudowało
się w XVI wieku, uzyskując prawo do organizacji 2 jarmarków w roku i cotygodniowych
targów, a także otrzymując pełny samorząd i herb. Kolejny regres to wojna
XXX letnia, a kolejne ożywienie gospodarcze od połowy XVII wieku, opierało
się głównie na tkactwie. Wtedy wzniesiono okazałe kamienice w rynku, a
na początku XVIII wieku słynne drewniane domy tkaczy, będące manufakturą
tkacką i noszące nazwę "Dwunastu Apostołów". Ponad pół wieku
później powstał drugi podobny zespół nazwany "Siedmioma Braćmi".
Po wojnach śląskich i kasacie zakonu miasto znowu podupadło, chociaż w
połowie wieku może się pochwalić istnieniem młyna wodnego, cegielni, browarem,
4 gorzelniami czy 3 karczmami. Szybszy rozwój miasteczka nastąpił po doprowadzeniu
linii kolejowej z Kamiennej Góry: zbudowano wodociągi, doprowadzono elektryczność,
rozwinęła się turystyka, działała poczta, browar, hotele, gospody, pensjonaty,
a sławę zyskały miejscowe wędzone kiełbaski. W czasie II wojnyświatowej
istniała tu filia obozu Gross Rosen. W 1945 roku Chełmsko Śląskie utraciło
prawa miejscie i stało się wsią, co spowodowało kolejny w historii regres:
zburzono np. część zabytkowej zabudowy rynku, a rynek jest jedną z niewielu
atrakcji, inne to wspomniana zabudowa tkacka, kościół św. Rodziny - jeden
z cenniejszych zabytków barokowych na Ślasku, ruina kościoła poewangelickiego
(po wojnie był magazynem fabrycznym i halą sportową).
|