:: Złoty Stok
- miasteczko w powiecie ząbkowickim, leżące u północnego podnóża Gór Złotych.
:: Złoty Stok
- końcowa stacja w 11,775 km nieczynnej linii Kamieniec Ząbkowicki - Złoty
Stok (tabela 226 wg SRJP lub nr 334 wg D29). Stacja do 1945 roku nazywała
się Reichenstein, a krótko po wojnie Rychłowiec. Pierwsze konkretne działania
związane z doprowadzeniem kolei do Złotego Stoku poczyniono już w 1896 roku - wytyczono
przebieg linii, rozpoczęto wykup gruntów i zaczęto rozglądać się za budowniczym
linii. Dwa lata później, po uzyskaniu koncesji 9 lutego 1898 r., ruszyły
prace budowlane, przerwane z powodu zimy w połowie grudnia 1899 i wznowione
na wiosnę 1900 roku. Kroniki zanotowały, że w trakcie budowy linii Kamieniec
- Złoty Stok miał miejsce tragiczny wypadek z udziałem 18-letniego Polaka
o nazwisku Smoła, zasypanego obsuniętą ziemią. Pochowano go w Złotym Stoku
na cmentarzu katolickim. Linia kolejowa Kamieniec Ząbkowicki - Złoty Stok
została otwarta dla ruchu 3 listopada 1900 roku. Linia została wybudowana
jako wąskotorowa na podstawie pruskiej ustawy o kolejkach prywatnych z
1892 r. (która pozwala na budowę linii o niższych parametrach technicznych,
co było tańsze i łatwiejsze do sfinansowania przez kapitał prywatny, ale
w zamian po takiej linii nie mógł się odbywać ruch tranzytowy). Budowa
linii Kamieniec Ząbkowicki - Złoty Stok była jednak na tyle kosztowna, że jednego z
udziałowców (Güttler - właściciel fabryk w Złotym Stoku i Mąkolnie) dopadły
wkrótce duże problemy finansowe.
W początkowym okresie swojego istnienia Kolejka Kamieniec Ząbkowicki -
Złoty Stok (Kleinbahn Kamenz-Reichenstein AG, a od 1935 r. Kolejka Złotostocka
SA - Reichensteiner Bahn AG) wyprawiała 3 pary pociągów dziennie, a w
niedziele i święta 5-6 par, zaś ze stacji Złoty Stok wybudowano bocznicę do
zakładów w Mąkolnie, zlikwidowaną jeszcze przed przejęciem linii przez
PKP. Ok. 1910 roku pojawiłyy sie plany przedłużenia linii o odcinek Złoty
Stok - Javornik (Czechy), ale nie zostały zrealizowane. Przeprowadzona
natomiast została inna inwestycja - w roku 1912 linia została przekuta na normalny
tor i w Kamieńcu podpięto ją do głównej stacji (do tej pory startowała
z tzw. małego dworca, który został rozebrany). Wg rozkładu z 1944 roku
w tabeli 157g Kamieniec Ząbkowicki - Złoty Stok znajdowało się 6 par pociągów.
Stacja Złoty Stok znajduje się we północnej części miasta, na północny
wschód od rynku. Pociągi pasażerskie w relacji Kamieniec Ząbkowicki -
Złoty Stok kursowały do roku 1989, towarowe do powodzi w 1997 roku, kiedy
to fala powodziowa na Nysie Kłodzkiej zerwała most kolejowy za miejscowością
Byczeń. Mostu już nie naprawiono. Budynek stacyjny, zbudowany w 1912 roku,
pełni obecnie funkcję mieszkalną.
:: Złoty Stok
po raz pierwszy w dokumentach pojawia się w 1291 roku, choć dokument prawie
20 lat wcześniejszy mówi o przywileju górniczym dla cystersów z Kamieńca
Ząbkowickiego na prowadzenie poszkiwań górniczych na terenie obecnej ziemi
złotostockiej. Legendy natomiast mówią o powstaniu osady Złoty Stok (tzw.
osada Grozena) w roku 933 - zaowocowało to uroczystymi obchodami 1000-lecia
górnictwa i powstania Złotego Stoku w 1933 roku. Złoty Stok najbardziej
jest znany z wydobywanego tu złota, którego kopalnie istniały tu już na
pewno w początkach XIV wieku. Dwa wieki później Złoty Stok był już jednym
z największych producentów złota w Europie - wydobywano ok. 50-100 kg
zlota rocznie. Na przełomie XVII i XVIII wieku zaprszetano wydobywania
złota, a zaczęto wydobywać i przerabiać rudy arsenu, złoto uzyskując jako
efekt uboczny przy produkcji arszeniku. Ponownie z wydobywaniem złota
ruszono (nową metodą) pod koniec XIX wieku. Jako ciekawostkę warto wspomnieć,
że złoto ze Złotego Stoku zmonopolizowało produkcję obrączek ślubnych
i chrzcielnic dla kolejnych członków pruskiej rodziny królewskiej.
|