|
:: Nowa Wieś Grodziska
- miejscowość w powiecie złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka, na Pogórzu
Kaczawskim w Sudetach. Przed II wojną światową stacja nosiła nazwę Neudorf (Gröditzberg), a
krótko po wojnie Nowa Wieś k. Grodzieńca.
:: Nowa Wieś Grodziska
- stacja węzłowa w 36,451 km nieczynnych linii Legnica - Jerzmanice
Zdrój - Lwówek Śląski - Gryfów Śląski - Zawidów i początek (0,000
km) linii Kolejki Bolesławieckiej do Bolesławca Wschodniego (Bunzlau Klbf.).
Kolej dotarła do Nowej Wsi Grodziskiej od strony Lwówka Śląśkiego 1 grudnia
1895 roku, a już pół roku później (15 maja 1896) pociągi pojechały na
odcinku Nowa Wieś Grodziska - Jerzmanice Zdrój. Połączenie z Bolesławcem
otwarto 10 kwietnia 1906 roku.
Stacja posiada dużą równię stacyjną, z dość rozbudowanym układem torowym. Do obecnych
czasów zachował się budynek stacji, typowy dla linii Pogórza Kaczawskiego, oraz wieża ciśnień.
Pomiędzy rokiem 2002 a 2005 zniknął żuraw do nawadniania parowozów, ale
nikt z mieszkańców nie wie kiedy i w jaki sposób. W południowo-wschodniej części
stacji znajdowała się dawniej mała parowozownia. W południowej części
stacji znajdował się peron prywatnej Kolejki Bolesławieckiej (Bunzlauer
Kleinbahn), skąd pierwotnie wychodziła linia do Bolesławca. Z tego najdalej
położonego od budynku stacji peronu skręcała łukiem na północ i przechodziłanad
linią do Jerzmanic Zdroju. Wynikało to z faktu, iż nie była to linia państwowa
i nie mogła być traktowana na stacji równorzędnie z linią Lwówek - Jerzmanice
Zdrój. Po wojnie, prawdopodobnie w latach 70. lub 80. XX w. przestano
korzystać z wiaduktu i wybudowano tor odchodzący do Bolesławca z pominięciem
przecięcia z linią główną. Obie linie już nie są wykorzystywane w ruchu
osobowym ani towarowym.
:: Nowa Wieś Grodziska
po raz pierwszy w dokumentach pojawiła się w roku 1268 jako "nova
villa australis" (Nowa Wieś Południowa). Miejscowość powstała z osady
związanej początkowo z grodem, potem zaś zamkiem na Grodźcu. Jest więc
starsza niż pierwsze dotyczące jej zapiski. Swoją historią jest nierozerwalnie
związana z zamkiem na górze Grodziec.
Nowa Wieś Grodziska była w XVI w. ośrodkiem protestantyzmu. W latach wojny
trzydziestoletniej, podobnie jak inne miejscowości gminy, wieś znacząco
ucierpiała (zaginęły m.in. księgi parafialne, co utrudniało potem poznanie
dawnych dziejów miejscowości). W latach 1654-1674 Nowa Wieś Grodziska
stała się silnym ośrodkiem wyznawców nauk Caspara Schwenckfelda. W latach
1705-1709, w związku z utrudnianiem sprawowania kultu ewangelikom w sąsiednim
księstwie świdnicko-jaworskim, świątynię w Nowej Wsi Grodziskiej przebudowano,
by mogła pełnić rolę tzw. kościoła ucieczkowego. Kościół liczył ponoć
1 000 miejsc siedzących! Z dawniejszego wyposażenia pozostały: piaskowcowa
gotycka chrzcielnica z XV w. i piaskowcowy portal wieży.
Portal w elewacji zachodniej jest późniejszy; datuje się go na 1555 rok.
Na początku XVIII wieku kościół został przebudowany zyskując m.in. barokowy ołtarz
główny (1718), polichromowaną, drewnianą ambonę i trzypoziomowe empory
z malowidłami o treści religijnej (ok. 1730).
Nowa Wieś Grodziska zaczęła rozwijać się dynamicznie pod koniec XIX w.,
wraz z uruchomieniem stacji kolejowej. Posadowiono ją co prawda nie w
samej miejscowości, lecz nieco na uboczu, pomiędzy wsią a Skorzynicami,
Czaplami i Sędzimirowem. Z założenia linia kolejowa miała przede wszystkim
obsługiwać kamieniołom na Kopce, stąd taka lokalizacja dworca.
|
